Voor veel scholen is het een uitdaging om de oudercommunicatie in goede banen te leiden. Zo lijken ouders veeleisender en mondiger dan ooit tevoren. Ook lopen scholen geregeld aan tegen een taalbarrière, met ouders die de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. Hoe ga je om met dit soort obstakels, om als school en als docent een goede samenwerking met ouders te creëren, zodat de leerling zich optimaal kan ontwikkelen?

Dat oudercommunicatie een struikelblok is, wordt ook bevestigd door diverse literatuurstudies. Hieruit komt naar voren dat met name de beginnende leerkrachten moeite hebben met ouderbetrokkenheid. In recent onderzoek gaven zij aan communicatie met ouders lastig te vinden, omdat zij ervaring missen. Er wordt namelijk tijdens hun studie weinig aandacht besteed aan dit onderwerp. Daarnaast maakt het uit of een docent zelf kinderen heeft: leerkrachten die zelf kinderen hebben, schijnen een groter begrip voor (andere) ouders te hebben. Tenslotte is er sprake van een bias: leerkrachten overschatten vaak de ondersteuning van ouders uit hogere sociale milieus en onderschatten de ondersteuning van laagopgeleide ouders en ouders met een taalbarrière.

Een aantal succesfactoren

Te vaak wordt oudercommunicatie als een vanzelfsprekende vaardigheid gezien. In de praktijk blijkt echter dat dat niet zo eenvoudig is. Daarom hebben we de vier belangrijkste succesfactoren voor een gelijkwaardige relatie met ouders hieronder samengevat.

1. De belangrijkste rol wordt vervuld vanuit de directie en het schoolbestuur.

Bij het opstellen van het beleid, moet de directie en het schoolbestuur ook het personeel laten zien dat ouderbetrokkenheid en -communicatie een prominente plek binnen het beleid inneemt. Het schoolbestuur moet het personeel bedienen met een duidelijke visie, helder afgebakende doelen en kaders, en hun teamleden ondersteunen bij de uitvoering ervan.

2. Docenten vervullen sleutelrol.

Uit onderzoek blijkt dat leerkrachten dé sleutelrol te vervullen voor succesvolle communicatie met ouders. Het is daarom van groot belang om een ouder-leraar relatie op te bouwen waarbij iedereen zich veilig voelt. Het gesprek tussen docent en ouder is er een van hoor en wederhoor. Een leerkracht staat namelijk in direct contact met ouders en heeft om die reden ook kennis nodig: kennis over communicatiestrategieën in een gesprek, maar ook kennis over welke opbrengsten een goede samenwerking oplevert. Deze kennis gaat hand in hand met de juiste mentaliteit: “Ouders als waardevolle partners in plaats van ouders als uitdagende of zelfs tegenwerkende factor te ervaren.’’ Hier kan een (externe) training voor leerkrachten over dit onderwerp goed bij helpen.

3. Ouderbetrokkenheid betekent ook maatwerk.

Ga als school na met wat voor ouders je te maken hebt en hoe je hen het beste kunt bereiken. Er zijn per slot van rekening veel soorten ouders (zie ook Hoe ga je als school om met veeleisende ouders?). Dit betekent dus ook maatwerk. Een simpel begin om ouders beter te betrekken is vragen wat goed contact met de school en leerkrachten voor hun betekent (bijvoorbeeld via Google Forms of onze communicatie app Hoy).

4. Kwestie van trial and error.

De maatschappij verandert, ouders veranderen, leraren veranderen en leerlingen ook. Scholen zullen daarom mee moeten bewegen en in de praktijk moeten ervaren wat wel en niet werkt. De belangrijkste les? Van fouten maken leer je!

Een mooi voorbeeld hiervan is de huidige coronacrisis, waarbij we hebben moeten leren om op afstand te communiceren met ouders en leerlingen (ook hier schreven een blog over). In de praktijk zijn we vaak bang om iets ‘nieuws’ te proberen, vaak vanwege een angst voor het onbekende, terwijl meebewegen met de tijd juist een succesfactor kan zijn. Wees je als school bewust dat nieuwe communicatieprocessen altijd een kwestie zijn van proberen en daar uiteindelijk van leren!