Donderdag 21 maart 2024 vond het Infowijs Schoolcommunicatie Event plaats met als titel ‘De mobielvrije school'. In een oud schoolgebouw in Utrecht kwamen bijna honderd communicatieprofessionals uit het voortgezet onderwijs samen. Zowel communicatiemedewerkers en-adviseurs die vanuit een bestuurs- of stichtingsbureau verantwoordelijk zijn voor meer scholen als professionals die vanuit één (grote) schoollocatie werken.
Chantal van der Leest gaf een lezing over hoe je om kunt gaan met weerstand. In deze blogpost lees je de kern van haar boodschap.
Weerstand bij smartphonebeleid
Verandering en weerstand, ze horen onvermijdelijk bij elkaar. Het is als het gekraak dat hoort bij een klemmende deur die in beweging wordt gezet. Niet altijd te voorkomen, maar met wat olie op de juiste plek loopt het net wat gesmeerder. Daarom vier tips die helpen bij veranderingen.
Deze psychologische tips zorgen voor een gesmeerde transitie
Veranderingen kunnen prettig zijn: een miljoen winnen, gaan trouwen of grootouder worden. Maar wanneer ze bedacht zijn door een ander en je hebt het gevoel dat je geen keus hebt, dan wekt dat meteen al irritatie op. Ook als het in principe best een gunstige verandering is.
Het heeft allemaal te maken met een aantal basisbehoeften die wij als mens hebben. We houden er niet van als iemand anders ons de les komt lezen. We willen onze eigen beslissingen maken en autonoom zijn. We zijn huiverig voor veranderingen omdat ze ook vragen dat je iets opgeeft. Je weet wat je hebt, maar niet wat je krijgt. Wie zegt dat deze verandering wel zo gunstig gaat zijn?
Wanneer je weet dat mensen van nature op deze manier reageren, dan kun je daar ook rekening mee houden wanneer je een verandering doorvoert en hoe je daarover communiceert. Natuurlijk zijn er altijd mensen die zich makkelijker aanpassen dan de ander, en elke verandering brengt onvermijdelijk wat gedoe met zich mee. Maar met deze vier tips in het achterhoofd kun je al heel wat kou uit de lucht halen.
De vier tips hebben we op op een handige flyer gezet die je hier kunt downloaden.
1. Zet ‘verliestaal’ slim in
Wij mensen vinden iets verliezen veel erger dan dat we het fijn vinden om iets te krijgen. Geen wonder dat we liever niet veranderen. Okay, het kan winst opleveren, maar misschien verlies je er ook wat mee. Sommige woorden werken bovendien als een rode vlag. Het woord ‘mobielverbod’ ervaren we als een verlies, ‘mobielvrij’ klinkt net wat positiever.
Je kan ervoor kiezen om te praten over voordelen van het nieuwe beleid. Een andere aanpak is om juist te wijzen op wat je verliest als je de telefoons in de klas houdt: leerlingen halen gemiddeld lagere punten, sociale contacten gaan verloren en er wordt meer gepest. Niet veranderen betekent verlies.
2. Herstel autonomie
Niets zo erg als je vrijheid inleveren. Sommige mensen ervaren een nieuwe regel of wet die van bovenaf wordt opgelegd als een inbreuk op hun autonomie. Je kan weerstand verminderen door te beginnen met een pilot van een bepaalde periode. Hierdoor voelt een maatregel meer als minder definitief en ontstaat er ruimte voor een wederzijdse dialoog.
Ook zit er misschien wat rek in de regels en blijft er ruimte voor een persoonlijke invulling. De slogan ‘Thuis of in de kluis’ geeft leerlingen een stukje van hun keuzevrijheid terug. Nee, de mobiel mag niet in de klas, maar je mag zelf kiezen of je hem thuislaat of op school opbergt.
3. Zorg dat je mensen ziet
Weet je dat een verandering bepaalde nadelen heeft? Wees hier dan eerlijk en open over. Laat zien dat je snapt waar mensen doorheen gaat en erken hun ongemak. We hebben de neiging om altijd maar positief te blijven, maar dat kan juist zorgen voor meer weerstand. Door van tevoren de nadelen al te benoemen voorkom je dat mensen snoeihard tegen je in kunnen gaan.
Benoem je alle tegenargumenten, dan heb je hun kruit al verschoten. Daarnaast laat je zien dat je niet blind bent voor de ongemakken die mensen kunnen ervaren. De ander voelt zich meer gehoord en begrepen. Vervolgens kun je samen oplossingen verzinnen hiervoor.
4. Maak het leuk
Soms ontstaat weerstand ook gewoon omdat mensen geen zin hebben in verandering. Je routines aanpassen kost altijd energie, je wordt al moe als je eraan denkt. Geen wonder dat we dat van nature zoveel mogelijk uit de weg gaan.
Hou nieuwe plannen daarom leuk en luchtig, en ontzorg mensen zo veel mogelijk. Zorg voor mooie vormgeving en een aanstekelijk taalgebruik. Een portie optimisme houdt de goede moed erin. Laat zien wie er allemaal al meedoen en hoe ze dat ervaren. Als iedereen meedoet, dan wil je toch niet achterblijven?
Download hier de vier tips op een handige flyer!
Toch gedoe?
Weerstand is nooit helemaal te voorkomen. Het is een heel gezonde reactie van mensen om dingen liever bij het oude te willen houden, maar het wil niet zeggen dat fervente tegenstanders altijd tegen de verandering zullen blijven. Soms moeten we een verandering even in het echt ervaren, eraan wennen of zien hoe anderen ermee omgaan. Denk aan het rookverbod of verplichte gordels in de auto. Kijken we terug, dan is het soms moeilijk voor te stellen dat we ooit tegen waren.
| Chantal van der Leest is gedragspycholoog en communicatiespecialist. Ze geeft adviezen over grootschalige gedragsverandering op het gebied van duurzaamheid en gezondheid. Ook schrijft ze wekelijks een column in het AD. www.chantalvanderleest.nl |  |