Steeds vaker klinkt er kritiek op de vanzelfsprekende toegang van ouders tot cijfers en absenties bij middelbare scholen. Zij kunnen via app en web elk moment het leerlingadministratiesysteem (LAS) inzien, zoals Magister of Somtoday. Artikelen van de NOS en De Correspondent gooien dezelfde vraag op: Waarom doen we dit eigenlijk?
Waarom kunnen ouders via Magister of Somtoday 24/7 de voortgang van hun kind monitoren? Waarom ontvangen ouders een notificatie van het LAS bij een nieuw cijfer van hun kinderen (en zien ze dit wellicht zelfs eerder dan hun kind zelf)? En waarom worden cijfers ‘s avonds laat ook gedeeld als de docent dit dan toevallig administreert - met stress en slapeloosheid bij de leerling als gevolg?
Het antwoord is misschien simpelweg: "Omdat het mogelijk is," zoals vaak gebeurt bij technologische vooruitgang. (Denk bijvoorbeeld ook aan de social media apps die ook tieners massaal gebruiken, ondanks dat het gebruik ze vaak negatief beïnvloedt.) Toegang tot cijfers buiten school werd mogelijk bij de intrede van het digitale LAS - een op zichzelf buitengewoon efficiënte en belangrijke verandering in het onderwijslandschap. Maar: de ‘oudertoegang-functionaliteit’ is in de loop van de jaren doorontwikkeld, waarbij de ouder niet meer proactief hoeft in te loggen op een webomgeving om de cijfers in te zien, maar reactief notificaties ontvangt op de smartphone - die immers altijd in de broekzak zit.
Wat moeten we met de onbedoelde gevolgen hiervan, zoals overmatige monitoring van ouders, een te hoge prestatiedruk en gebrek aan ‘regie’ bij leerlingen? Sommige scholen verkennen het antwoord hierop inmiddels zelf. Zo ontzegde het Jordan Montessori Lyceum ouders de toegang tot Magister als experiment. De reden in hun eigen woorden: "Hoe meer prestatiedruk [de leerlingen] ervaren, hoe slechter hun mentale welzijn: meer eenzaamheid, hoofd- en buikpijn, moeilijker in slaap komen".
In deze blogpost onderzoeken we waar een LAS kan bijdragen aan ouderbetrokkenheid, maar ook waar het door- en tekortschiet. We kijken naar de rol van ouderbetrokkenheid in het onderwijs en hoe betekenisvolle communicatie hierbij essentieel is. Tot slot laten we zien hoe een losse schoolcommunicatie app als Hoy dé toegangspoort voor ouders tot de school kan zijn en zo niet alleen zorgt voor betere communicatie, maar ook helpt de prestatiedruk bij leerlingen te verlagen en ze weer meer regie te geven.
Wat is er mis met het LAS als ouderportaal?
Het LAS wordt door elke middelbare school gebruikt. Het is een systeem waar bijvoorbeeld de absenties, cijfers en het leerlingdossier in worden opgeslagen en ook steeds vaker het rooster en huiswerk via wordt gecommuniceerd. Tegenwoordig kunnen ouders deze zaken op elk moment inzien. Waar vroeger cijfers door docenten in de klas werden uitgedeeld, is dit nu direct inzichtelijk in het LAS, vaak op hetzelfde moment als voor de leerling zelf. Hierdoor heeft de leerling vaak niet eens meer de kans om dit zelf te vertellen. Hoewel dit transparantie biedt, stimuleert dit onbedoeld "helikoptergedrag": ouders die elk wissewasje monitoren.
Dit helikoptergedrag zorgt steeds vaker voor prestatiedruk bij leerlingen. Zo vertelt Johannes Visser (Correspondent Onderwijs en docent Nederlands) hoe een leerling hem vroeg: "Wilt u het cijfer nog niet online zetten, want dan wordt mijn vader zo kwaad.” Steeds meer scholen kwamen tot het inzicht dat deze transparantie veel meer stress opleverde bij leerlingen. Ouderbetrokkenheid verandert hierdoor van ondersteunend naar controlerend.
Enkele scholen zoals het zojuist genoemde Jordan Montessori Lyceum hebben daarom besloten om het LAS voor ouders uit te schakelen als test, om te zien of dit de druk op leerlingen vermindert. Onlangs is dit experiment geëvalueerd: zowel ouders als leerlingen ervaren deze ontwikkeling overwegend positief. Dit brengt ons bij een belangrijke vervolgvraag: hoe kunnen scholen nog meer stimuleren dat ouderbetrokkenheid vooral ondersteunend is in plaats van controlerend?
Kwalitatieve communicatie: ouderbetrokkenheid in balans
Om deze vraag te beantwoorden, kijken we eerst naar de betekenis van ouderbetrokkenheid. Die kunnen we benaderen in drie pijlers:
Transparantie: Ouders willen op de hoogte blijven van belangrijke informatie, maar het ongeremd delen van alle gegevens kan averechts werken. Transparantie moet bijdragen aan gesprekken over de leerling, met de leerling.
Samenwerking: Een goede relatie tussen ouders en school vraagt om betrokkenheid en dialoog. Feedbackmomenten of enquêtes kunnen ouders actief bij het onderwijsproces betrekken.
Flexibiliteit: Door communicatie af te stemmen op de behoeften van ouders, blijft betrokkenheid effectief en betekenisvol.
Ouderbetrokkenheid is omvangrijk. Het geheim van een hoge en positieve vorm van ouderbetrokkenheid ligt niet in de (enorme) hoeveelheid informatie die ze voorgeschoteld krijgen, maar in de kwaliteit van de communicatie met de school, waaronder ook mentoren, zorgcoördinatoren, leerjaarcoördinatoren en vakdocenten..
Waar bij een LAS de focus van het contact met de ouder ligt op deze informatie in de vorm van cijfers en absenties, is het beter om constructief met ouders in gesprek te blijven. Het draait om betekenisvolle communicatie: hiermee maak je een verschuiving van controlerend naar ondersteunend.
Hoy voor betekenisvolle oudercommunicatie
Hoy biedt als schoolcommunicatie app ruimte voor betekenisvolle communicatie met ouders. Dit helpt scholen om de ouderbetrokkenheid in balans te brengen. De inzet van Hoy heeft een positieve impact op:
Ouders en leerlingen: Hoy maakt communicatie toegankelijk, doelgericht en laagdrempelig. Ouders ontvangen geen ‘kale kwantitatieve gegevens’, maar juist context en updates die ook het gesprek met hun kind versterken. Hierdoor ontstaat meer ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en regie bij de leerling zelf.
Mentoren en docenten: Met Hoy plannen docenten eenvoudig oudergesprekken in, sturen ze persoonlijke berichten en delen ze de voortgang, met de ouder, de leerling of de ouder én de leerling samen. Zo ontstaat er ruimte voor het echte gesprek, zonder de overload aan cijfermatige gegevens.
Schoolleiding en administratie: Hoy stroomlijnt de communicatie schoolbreed, van nieuwsartikelen tot formulieren, zodat ouders sneller op de hoogte zijn van schoolgerelateerde zaken en in actie kunnen komen waar nodig.
Door Hoy als school in gebruik te nemen als centrale toegangspoort voor ouders, ondersteun je deze groepen actief bij het verbeteren van de ouderbetrokkenheid. Net zoals ouders dit gewend zijn van het primaire onderwijs. Hoy koppelt met het LAS om de (wijzigingen in de) administratie over te nemen, zodat er geen dubbel werk ontstaat. Zo is Hoy een perfecte aanvulling op het LAS en helpt het de problematiek rondom de “helikopterouder” te verlichten.
Het beste van beide werelden
Een LAS is essentieel voor het beheren van de schooladministratie en het bijhouden van het leerlingdossier, cijfers en absenties. Maar positieve ouderbetrokkenheid waarbij de leerling de regie behoudt en minder prestatiedruk ervaart… dat vraagt om meer. Hoy biedt de oplossing door betekenisvolle (ouder)communicatie weer mogelijk te maken, waarbij de focus van de ouderbetrokkenheid wordt verlegd van controlerend naar ondersteunend.
Wil je meer weten over hoe Hoy andere scholen heeft geholpen? Lees onze interviews op ons blog en ontdek hoe Hoy hier wordt ingezet om de ouderbetrokkenheid te verbeteren.